ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਵੱਡੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ:---1. ਸੰਕਰਮਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Infectious Diseases)ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ, ਫੰਗਸ ਜਾਂ ਪਰਜੀਵੀ (parasites) ਵੱਲੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਫੈਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਦਾਹਰਣ:ਟੀਬੀ (Tuberculosis)ਮਲੇਰੀਆ (Malaria)ਇੰਫਲੂਐਂਜ਼ਾ (Flu)ਐਚ ਆਈ ਵੀ / ਏਡਸ (HIV/AIDS)ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ (COVID-19)---2. ਗੈਰ-ਸੰਕਰਮਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Non-Infectious Diseases)ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਿਸੇ ਵਾਇਰਸ ਜਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀਆਂ। ਇਹ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਦਾਹਰਣ:ਮਧੁਮੇਹ (Diabetes)ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Heart Diseases)ਕੈਂਸਰ (Cancer)ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (Hypertension)ਆਸਟਿਓਆਰਥਰਾਈਟਿਸ (Osteoarthritis)---3. ਵਿਰਾਸਤੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Genetic Diseases)ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਨਮ ਤੋਂ ਜਾਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਦਾਹਰਣ:ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਐਨੀਮੀਆ (Sickle Cell Anemia)ਸੀਸਟਿਕ ਫਾਇਬ੍ਰੋਸਿਸ (Cystic Fibrosis)ਡਾਊਨ ਸਿੰਡਰੋਮ (Down Syndrome)ਹੰਟਿੰਗਟਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ (Huntington's Disease)---4. ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Mental Illnesses)ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਮਨ ਅਤੇ ਮਗਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਜ ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਦਾਹਰਣ:ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ (Depression)ਆਂਕਜ਼ਾਇਟੀ (Anxiety)ਸ਼ਿਜੋਫਰੇਨੀਆ (Schizophrenia)ਬਾਇਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ (Bipolar Disorder)---5. ਪੌਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Nutritional Diseases)ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੌਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਉਦਾਹਰਣ:ਅਨਿਮੀਆ (Anemia)ਸਕੂਰਵੀ (Scurvy - ਵਿੱਟਾਮਿਨ C ਦੀ ਘਾਟ)ਰਿਕੇਟਸ (Rickets - ਵਿੱਟਾਮਿਨ D ਦੀ ਘਾਟ)ਮੋਟਾਪਾ (Obesity)---6. ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂਆਲਰਜੀ (Allergies): ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਜਾਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਛਿੱਕਾਂ ਆਉਣਾ।ਆਪਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Autoimmune Diseases): ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੈਮਟਾਇਡ ਆਰਥਰਾਈਟਿਸ, ਲੁਪਸ, ਜਿੱਥੇ ਸਰੀਰ ਆਪਣੀ ਹਿਦਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਚਰਬੀ ਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ: ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੈਟ ਲਿਵਰ, ਕੋਲੈਸਟਰਾਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ।---ਖ਼ਾਸ ਗੱਲਕੁਝ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਮੂਮਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਂਸਰ ਜਾਂ ਐਚ ਆਈ ਵੀ।ਕੁਝ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵਧੀਆ ਦਵਾਈ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਧਾਰਣ ਜ਼ੁਕਾਮ।ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ, ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਵਾਤਾਵਰਨ, ਟੀਕਾਕਰਨ, ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਚੈੱਕ-ਅਪ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।---ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਖ਼ੇਤਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਦੱਸੋ, ਮੈਂ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਵੱਡੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ:

---

1. ਸੰਕਰਮਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Infectious Diseases)

ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ, ਫੰਗਸ ਜਾਂ ਪਰਜੀਵੀ (parasites) ਵੱਲੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਫੈਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ:

ਟੀਬੀ (Tuberculosis)

ਮਲੇਰੀਆ (Malaria)

ਇੰਫਲੂਐਂਜ਼ਾ (Flu)

ਐਚ ਆਈ ਵੀ / ਏਡਸ (HIV/AIDS)

ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ (COVID-19)

---

2. ਗੈਰ-ਸੰਕਰਮਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Non-Infectious Diseases)

ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਿਸੇ ਵਾਇਰਸ ਜਾਂ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀਆਂ। ਇਹ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ:

ਮਧੁਮੇਹ (Diabetes)

ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Heart Diseases)

ਕੈਂਸਰ (Cancer)

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ (Hypertension)

ਆਸਟਿਓਆਰਥਰਾਈਟਿਸ (Osteoarthritis)

---

3. ਵਿਰਾਸਤੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Genetic Diseases)

ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਨਮ ਤੋਂ ਜਾਂ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਖਰਾਬੀ ਕਰਕੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ:

ਸਿਕਲ ਸੈੱਲ ਐਨੀਮੀਆ (Sickle Cell Anemia)

ਸੀਸਟਿਕ ਫਾਇਬ੍ਰੋਸਿਸ (Cystic Fibrosis)

ਡਾਊਨ ਸਿੰਡਰੋਮ (Down Syndrome)

ਹੰਟਿੰਗਟਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ (Huntington's Disease)

---

4. ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Mental Illnesses)

ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਮਨ ਅਤੇ ਮਗਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਜ ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ:

ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ (Depression)

ਆਂਕਜ਼ਾਇਟੀ (Anxiety)

ਸ਼ਿਜੋਫਰੇਨੀਆ (Schizophrenia)

ਬਾਇਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ (Bipolar Disorder)

---

5. ਪੌਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Nutritional Diseases)

ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਪੌਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਦਾਹਰਣ:

ਅਨਿਮੀਆ (Anemia)

ਸਕੂਰਵੀ (Scurvy - ਵਿੱਟਾਮਿਨ C ਦੀ ਘਾਟ)

ਰਿਕੇਟਸ (Rickets - ਵਿੱਟਾਮਿਨ D ਦੀ ਘਾਟ)

ਮੋਟਾਪਾ (Obesity)

---

6. ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ

ਆਲਰਜੀ (Allergies): ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਜਾਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ੁਕਾਮ, ਛਿੱਕਾਂ ਆਉਣਾ।

ਆਪਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (Autoimmune Diseases): ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੈਮਟਾਇਡ ਆਰਥਰਾਈਟਿਸ, ਲੁਪਸ, ਜਿੱਥੇ ਸਰੀਰ ਆਪਣੀ ਹਿਦਾਇਤਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਚਰਬੀ ਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ: ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੈਟ ਲਿਵਰ, ਕੋਲੈਸਟਰਾਲ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ।

---

ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ

ਕੁਝ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਮੂਮਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਜਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਂਸਰ ਜਾਂ ਐਚ ਆਈ ਵੀ।

ਕੁਝ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵਧੀਆ ਦਵਾਈ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਧਾਰਣ ਜ਼ੁਕਾਮ।

ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ, ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਵਾਤਾਵਰਨ, ਟੀਕਾਕਰਨ, ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਚੈੱਕ-ਅਪ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

---

ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਖ਼ੇਤਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਦੱਸੋ, ਮੈਂ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।